PODSUMOWANIE
DO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO 2020+,
PRZYJĘTEGO UCHWAŁĄ SEJMIKU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO NR V/26/2/2016 Z DNIA 29 SIERPNIA 2016 R.
(Dz. Urz. Woj. Śl. z 13.09.2016 r., poz. 4619)

(Art. 55 ust 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2016, poz. 353 z późn. zm.).

1. Wprowadzenie.
2. Uzasadnienie wyboru przyjętego dokumentu w odniesieniu do rozpatrywanych rozwiązań alternatywnych.
3. Informacja, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę:
   • Ustalenia zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko,
   • Opinie regionalnego dyrektora ochrony środowiska oraz państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego,
   • Zgłoszone uwagi i wnioski,
   • Propozycje dotyczące metod i częstotliwości przeprowadzania monitoringu skutków realizacji postanowień dokumentu.

1. WPROWADZENIE

Celem opracowania Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego 2020+ (Plan 2020+) jest wykreowanie polityki przestrzennej województwa w zakresie określenia podstawowych elementów układu przestrzennego, ich zróżnicowania i wzajemnych relacji.

Zasięg terytorialny prac nad Planem 2020+ obejmuje obszar województwa śląskiego w szerokim kontekście powiązań przestrzennych i funkcjonalnych.

Zakres merytoryczny Planu 2020+ wynika wprost z art. 39 ust. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Plan 2020+ określa podstawowe elementy układu przestrzennego, ich zróżnicowanie i wzajemne relacje, uwzględnia zapisy KPZK 2030 i ustalenia Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2020+”, a także zapisy programów rządowych i wojewódzkich w odniesieniu do zadań rządowych i samorządowych, służących realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym. Ustalenia Planu 2020+ pozostają również w zgodności z dokumentami programowymi Unii Europejskiej oraz w spójności z Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 i Kontraktem Terytorialnym dla Województwa Śląskiego.

Plan 2020+ jest elementem:

• planowania regionalnego;
• planowania przestrzennego;
• planowania zintegrowanego.

Plan 2020+ ma charakter:

• planu struktury;
• planu selektywnego;
• planu strategicznego;
• planu działania.

Podstawowymi funkcjami Planu 2020+ są:

• funkcja koordynacyjna;
• funkcja kontrolna;
• funkcja promocyjna obejmuje także funkcje informacyjne, funkcje inspirujące i funkcje marketingowe.

2. UZASADNIENIE WYBORU PRZYJĘTEGO DOKUMENTU W ODNIESIENIU DO ROZPATRYWANYCH ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego 2020+ nie wskazała rozwiązań alternatywnych do rozwiązań przyjętych w projekcie Planu 2020+.

Sporządzając plan zagospodarowania przestrzennego województwa, samorząd województwa ma obowiązek uwzględnić ustalenia wynikające z różnego typu aktów planowania specjalistycznego, w tym inwestycje, które zostały ustalone w dokumentach przyjętych przez różne organy, dokonując wskazania ich orientacyjnego położenia lub przebiegu. Lokalizacja szczegółowa tych inwestycji należy do zakresu działania samorządu lokalnego lub gestorów przedmiotowych inwestycji, w związku z czym warsztat projektowy w zakresie opracowania planu województwa nie przewiduje przyjmowania alternatywnych rozwiązań dla tego typu inwestycji.

3. INFORMACJE O UWZGLEDNIENIU USTALEŃ PROGNOZY, WYMAGANYCH OPINII, UWAG I WNIOSKÓW ORAZ PROPOZYCJI DOTYCZĄCYCH MONITORINGU

Uwzględnienie ustaleń prognozy oddziaływania na środowisko

W Planie 2020+ uwzględniono rekomendacje sformułowane w Prognozie oddziaływania na środowisko projektu Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego:

• uzupełniono zapisy celu 3 w kierunkach 3.2 i 3.3 dotyczące kształtowania krajobrazów kulturowych w obszarach miejskich i wiejskich o działanie pn.: „rekultywacja, rewitalizacja i kształtowanie terenów zdegradowanych (w tym poprzemysłowych, powojskowych, pokolejowych) z wykorzystaniem ich na tereny o funkcjach komercyjnych i publicznych (ekologicznych, turystycznych, kulturowych, usługowych i społeczno-gospodarczych)”;
• dla ograniczania ryzyka wskazanych oddziaływań bądź ich minimalizacji wprowadzono dodatkowe zasady zagospodarowania obszarów funkcjonalnych, które określają sposoby i warunki realizacji działań oraz ograniczenia i wykluczenia ich wdrażania z uwagi na potrzeby ochrony środowiska, m.in. w zakresie ochrony powietrza;
• w celu 3 kierunek 3.1 „ochrona zasobów środowiska” rozszerzono o działanie pn.: „ustanawianie prawnych form ochrony przyrody dla obszarów i obiektów cennych przyrodniczo, w tym korytarzy ekologicznych”;
• wykreślono budowę Kanału Dunaj-Odra-Łaba i Kanału Śląskiego z wykazu inwestycji celu publicznego w związku z brakiem odzwierciedlenia powyższych inwestycji w oficjalnych dokumentach przyjętych przez Sejm RP, Radę Ministrów, właściwego ministra czy sejmik województwa, których ustalenia winny znaleźć się w projekcie Planu 2020+; plany inwestycyjne dotyczące tych zadań zostały przedstawione w części diagnostycznej;
• ograniczono stwierdzone konflikty przestrzenne oraz problemy i zagrożenia środowiska poprzez modyfikację wskazań przestrzennych na mapach ustaleń Planu 2020+ w zakresie celu 1 kierunek 1.1: tworzenie warunków przestrzennych rozwoju przedsiębiorczości, innowacyjności gospodarczej i transferu technologii - zawężono obszar rozwijania specjalnych stref ekonomicznych do terenów korytarzy transportowych wzdłuż S1, S52, A1 i DTŚ. Natomiast zapisy celu 4 rozszerzono o kierunek 4.3 „rozwijanie współpracy międzyregionalnej na całym obszarze stykowym województwa śląskiego z regionami ościennymi.

Jednocześnie nie uwzględniono rekomendacji dotyczącej wprowadzenia dwóch dodatkowych wskaźników dla poprawy oceny skutków środowiskowych wdrażania zapisów Planu 2020+ w zakresie stanu zdrowia i aspektów społecznych: wskaźnik zagrożenia ubóstwem relatywnym po uwzględnieniu w dochodach transferów społecznych oraz umieralność z powodu nowotworów/ chorób układu krążenia na 10 tys. mieszkańców.

Ze względu na planowane prowadzenie monitoringu Planu 2020+ na podstawie prowadzonego już obecnie monitoringu Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2020+”, nie ma możliwości wprowadzenia dodatkowych wskaźników, które nie zostały wcześniej określone dla monitorowania strategii.

Uwzględnienie opinii RDOŚ i ŚPWIS

W ramach procesu opiniowania projektu Planu 2020+ wraz z Prognozą oddziaływania na środowisko przez Śląskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Katowicach w zakresie wymagań higienicznych i zdrowotnych - uzyskano opinię pozytywną. Także Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Katowicach zaopiniował projekt Planu 2020+ wraz z Prognozą oddziaływania na środowisko:

• wnosząc o uwzględnienie rekomendacji zawartych w Prognozie oddziaływania na środowisko - rekomendacje zostały uwzględnione w Planie 2020+.
• przedstawiając wiele wątpliwości i uwag w zakresie delimitacji i zasad zagospodarowania obszarów priorytetowych – zrezygnowano z wyznaczenia krajobrazów priorytetowych, pozostawiając kwestie ich delimitacji i zasad zagospodarowania do rozstrzygnięcia w ramach audytu krajobrazowego, który ma być opracowany przez samorząd województwa do końca 2018 r.

Uwzględnienie zgłoszonych uwag i wniosków

Ustawowa procedura opiniowania i uzgadniania projektu Planu 2020+ przez jednostki samorządu terytorialnego, organy i instytucje trwała od listopada do grudnia 2015 r.

Na 284 organy i instytucje właściwe do opiniowania i uzgadniania odpowiedziały 122.

Najwięcej wniosków i uwag dotyczyło następujących tematów:

1. Delimitacja Aglomeracji i Miejskich Obszarów Funkcjonalnych
2. Delimitacja obszarów wiejskich
3. Delimitacja i zasady zagospodarowania krajobrazów priorytetowych w ramach funkcjonalnego obszaru ochrony krajobrazów kulturowych
4. Delimitacja obszarów rewitalizacji
5. Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi
6. Zbiornik Racibórz,
7. Budowa Kanału Odra-Dunaj-Łaba i Kanału Śląskiego

Wszelkie zgłoszone wnioski i uwagi zostały rozpatrzone przez Zespół Projektantów pod kierunkiem Konsultanta ds. zmiany Planu.

Na spotkaniu Komitetu Sterującego w dniu 2 marca 2016 r., członkowie Komitetu dokonali ostatecznego rozstrzygnięcia, co do sposobu uwzględnienia najistotniejszych wniosków i uwag oraz zadecydowali o:

• utrzymaniu dotychczasowej delimitacji Aglomeracji Częstochowskiej i jej obszaru funkcjonalnego oraz obszaru funkcjonalnego Aglomeracji Bielskiej, przyjętych za Strategią Śląskie 2020+, co zapewnia ustawowy wymóg zgodności obu dokumentów;
• uwzględnieniu zgłoszonych wniosków i zrezygnowanie z podziału obszarów wiejskich na obszary wymagające wsparcia i obszary uczestniczące w procesach rozwojowych;
• uwzględnieniu zgłoszonych wniosków i usunięciu zapisów dotyczących krajobrazów priorytetowych; zgodnie z zapisami tzw. „ustawy krajobrazowej” kwestie delimitacji i zasad zagospodarowania krajobrazów priorytetowych rozstrzygnięte zostaną w ramach audytu krajobrazowego, który ma zostać opracowany przez samorząd województwa do końca 2018 r.;
• utrzymaniu dotychczasowej delimitacji i zasad zagospodarowania obszarów wymagających rewitalizacji, przyjętych za Strategią Śląskie 2020+, przy jednoczesnym podkreśleniu, że nie włączenie danej gminy w obszar rewitalizacji nie stanowi bariery w prowadzeniu przez nią procesu rewitalizacji oraz w pozyskiwaniu funduszy UE;
• korekcie zasad zagospodarowania obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi poprzez wprowadzenie:
  • konieczności ochrony przeciwpowodziowej dla terenów obecnie zurbanizowanych lub przeznaczonych do zabudowy w obowiązujących gminnych dokumentach planistycznych (zamiast zakazu zabudowy),
  • zakazu zabudowy dla terenów niezabudowanych,
  • konieczności uwzględniania zakazów, nakazów, dopuszczeń i ograniczeń wynikających z przepisów odrębnych, z planów zarządzania ryzykiem powodziowym i ze studiów dla potrzeb planów ochrony przeciwpowodziowej;
• usunięciu budowy Kanału Dunaj-Odra-Łaba i Kanału Śląskiego z wykazu inwestycji celu publicznego w związku z brakiem odzwierciedlenia powyższych inwestycji w oficjalnych dokumentach przyjętych przez Sejm RP, Radę Ministrów, czy właściwego ministra, których ustalenia winny znaleźć się w projekcie Planu 2020+ (wprowadzenie wymienionych wyżej inwestycji do listy inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym nastąpi po uzupełnieniu w tym zakresie strategicznych dokumentów krajowych);
• uzupełnieniu zapisów rozdziału „Transport wodny” w części diagnostycznej w zakresie modernizacji Odrzańskiej Drogi Wodnej oraz planów budowy polskiego odcinka Kanału Dunaj-Odra-Łaba oraz Kanału Śląskiego, z uwzględnieniem oddolnych inicjatyw i planów Ministerstwa Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej;
• uzupełnieniu projektu Planu 2020+ o aneks stanowiący założenia do planu miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego.
• Uwzględnienie propozycji dotyczących metod i częstotliwości przeprowadzania monitoringu skutków realizacji ustaleń Planu 2020+

Z realizacją Planu 2020+ i jego wdrażaniem ściśle związany jest system monitoringu. Służy on zarówno do badania realizacji celów i kierunków, jak również bezpośrednich rezultatów i oddziaływań podejmowanych działań oraz monitorowania szerszych trendów w otoczeniu społeczno-gospodarczym. W projekcie Planu 2020+ określone zostały wskaźniki oceny oddziaływania i rezultatu mierzące stopień osiągnięcia celów polityki przestrzennej oraz pożądany kierunek zmian monitorowanych wielkości. Wpisują się one we wskaźniki przyjęte w Strategii „Śląskie 2020+”, dzięki czemu możliwe będzie monitorowanie Planu 2020+ na podstawie monitoringu Strategii „Śląskie 2020+”. Monitoring Planu 2020+ prowadzony będzie w postaci okresowej oceny planu, która stanowi wymagany ustawowo, sporządzany raz w czasie kadencji sejmiku województwa, stały element prac planistycznych. Prowadzonych jest on przez samorząd województwa, niezbędny jest dla świadomego kształtowania polityki przestrzennej województwa. Głównym celem sporządzenia okresowej oceny planu będzie dostarczenie podstawowych informacji o stanie zagospodarowania przestrzennego województwa i jego zmianach od czasu uchwalenia Planu 2020+. Okresowa ocena planu pozwoli określić również stopień realizacji przyjętych w Planie 2020+ ustaleń oraz zakres jego ewentualnej aktualizacji. Okresowa ocena będzie bazowała na danych wynikających z prowadzonego monitoringu Strategii „Śląskie 2020+”.